Beden Algısı (Beden Dismorfik) Bozukluğu Nedir?
Beden algısı veya beden dismorfik bozukluğa sahip bireyler herhangi bir fiziksel kusur bulunmamasına rağmen bedenlerinin bir bölümünün kusurlu olduğuna yönelik yoğun endişe taşırlar. Bu endişeler çoğunlukla burun ve yüzün diğer bölümleri ile genital bölgler ve kaslarla ilgili olabilir. Bu bozukluğun kadın ve erkeklerde eşit oranlarda görüldüğü düşünülmektedir. Bu bozukluğa sebep olan faktörler net olarak bilinemese de günümüzde internet aracılığıyla pek çok kişinin bedeninin görünümüyle ilgili sorunları olduğu söylenebilir.
Beden Dismorfik Bozukluğunun Özellikleri
Bu bozukluk her yaş grubunda ve cinsiyette eşit oranda görülüyorsa da çoğunlukla beden algısı sorunları onlu yaşlarla beraber başlar. Özellikle ergenlik dönemindeki bedensel değişim ve bu değişimden memnun olmama fiziksel görünüşe ilişkin kaygıları beraberinde getirmektedir. Beden dismorfik bozukluğa sahip çoğu insanın sorun yaptığı bedensel bölge diğer insanlar tarafından son derece normal hatta güzel görülebilmektedir. Ancak bu kişiler görünüşleri konusundaki kaygılarını bir türlü bırakamakazlar ve hayallerindeki görünüşe kavuşabilmek için sık sık operasyon geçirebilirler. Ancak tüm bu operasyonlara rağmen sonuçtan memnun kalma ihtimalleri oldukça düşüktür. Bu sebeple estetik ameliyatlar bu kişiler için yalnızca kısa süreli bir rahatlama sağlar. Bedene ilişkin bu çarpıtılmış algı sebebiyle bu kişiler sosyal kaygı da geliştirebilirler. İlerleyen vakalarda depresyon ve öz kıyım düşünceleri görülebilmektedir.
Bedene ilişkin aşırı düşünme durumu obsesif kompulsif bozukluktaki takıntılı düşünceye oldukça benzemektedir. Hastaların çoğu vakitlerinin çok önemli bir kısmını takıntılı oldukları bedensel bölge ile ilgilenerek geçirirler. Örneğin burnunun şekliyle ilgili takıntıları olan bir birey sık sık ayna karşısına geçip burnunu kontrol edebilmektedir. Bunun yanısıra sık sık başka insanlara bedenlerinin görünümü ile ilgili soruların yöneltilmesi oldukça yaygındır. Bu hastalarda diyet yapma,aşırı egzersiz ve ağırlık çalışam, solaryuma girme gibi davranışlar sık görülebilir. Çoğu hastada iç görü ya hiç yoktur, ya da çok azdır. Beden algılarının sorunlu olduğunun farkında bile olmayabilirler. Bu sebeple psikiyatra veya psikoloğa başvurmak yerine estetik uzmanlarıyla uzun yılllar çalışabilirler.
Beden Dismorfik Bozukluğunun Tedavi Şekilleri
Beden dismorfik bozukluğunun tedavisinde bilişsel davranışçı terapi yöntemleri kullanılmaktadır. Bedene ilişkin olumsuz algılardaki bilişsel çarpıtmaları fark etme ve bu olumsuz düşünceler yerine mantıklı ve alternatif düşünceler oluşturma tedavinin ilk basamağını oluşturmaktadır. Sonrasında olumsuz düşünceler ve beden üzerinde değişiklik yapmaya ilişkin planlamalar durdurulmakta ve yerine alternatif sağlıklı davranış ödevleri verilmektedir. Bilişsel tedavilerin yanısıra antidepresan tedavileri de uygulanmaktadır.