Bulimia Nervoza Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Yemek yememizin en temel nedenlerinden bir tanesi vücudumuzun düzgün bir şekilde çalışması için gereken enerji ve besinleri temin etmektir. Ancak bazı durumlarda yemek yeme davranışımız hayatımızı olumsuz etkileyen ve bizleri psikolojik olarak zora sokan bir hal alabilir.
Bulimia Nervoza (BN) kişinin belli bir zaman aralığında, hızlı bir şekilde ve kontörlünü kaybederek çok miktarda yiyeceği tükettiği (tıkanırcasına yeme) ve daha sonra alınan kalori yüklü besinlerden kurtulmak için çeşitli davranışlar gösterdiği bir yeme bozukluğudur. BN tanısı için tıkanırcasına yemek yeme ve telafi davranışlarının en az 3 aydır devam ediyor ve haftada en az 1 kere gerçekleşiyor olması gerekmektedir. BN’si olan kişiler belli bir zaman aralığında normal bir öğünde alınacak kalorinin 2-3 katını içeren yiyecekleri tıkanırcasına ve kontrolünü kaybetmiş bir şekilde tüketir. Tıkanırcasına yeme haline eşlik eden utanç duyguları nedeniyle besin tüketimi genelde diğer insanlardan gizli bir şekilde gerçekleştirilir. BN’si olan kişilerin büyük çoğunluğunun beden algısı ve kiloları ile ilgili ciddi endişeleri vardır. Bu sebeple kişiler alınan fazla kalorilerden kurtulmak için çeşitli telafi yöntemlerine başvurabilirler. Tüketilen besinler ile nasıl başa çıkıldığı kişiden kişiye göre değişmektedir. Bazı bireyler aşırı yemekten sonra gelen suçluluk ve utanç duygularının da etkisiyle kendilerini kusturarak yedikleri fazla miktardaki yiyeceklerden kurtulmaya çalışırlar. Kilo kontrolünü sağlamak amacıyla ayrıca laksatiflerin ya da çeşitli ilaçların kullanımı ile bağırsakları boşaltma, yoğun spor yapma ve oruç tutma gibi davranışlara başvurulabilir. Bu telafi davranışlarının uzun süreler boyunca devam etmesi bazı sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir. Örneğin, kusma ile ağza taşınan mide asitleri dişleri tahrip edebilir, boşaltım ilaçlarının kullanımı elektrolit dengesizliklerine sebep olabilirken, tekrarlayan laksatif kullanımı bağırsaklarda hasar bırakabilir.
Nedenleri ve Tedavi Şekilleri
Genel nüfusun yaklaşık %1’i BN tanısı almaktadır. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. BN genelde ergenlik ve erken yetişkinlik dönemlerinde başlar. BN’nin ortaya çıkmasında genetik etmenlerden kaynaklı yatkınlık olduğu bilinse de kültürel ve psikolojik etmenlerin rahatsızlığın ortaya çıkmasında daha etkili olduğu düşünülmektedir. Araştırmacılar toplumda egemen olan ve zayıf kişilerin daha çekici olduğuna yönelik yaygın algının son yıllarda BN vakalarında yaşanan artış ile ilişkili olabileceğini öne sürmüşlerdir. Ayrıca kilo vermek ya da mevcut kilonun korunmasını sağlayan ve yeme alışkanlıklarını kontrol etmeyi amaçlayan aşırı sıkı diyetlerin tersine bir etki göstererek kişileri tıkanırcasına yemek yemeye yönlendirdiğine dair bazı bulgular elde edilmiştir. Bunların dışında kişiler yemek yemeyi, düşük özgüven ve depresif duygu durum gibi psikolojik zorluklar ile başa çıkmak için kullanabilmektedirler. Ailede çok iç içe girmiş ilişkilerin, çocukluk dönemi cinsel istismarlarının ve ebeveynlerin kendilerinin katı diyet programları uygulamalarının (rol model olma) BN için önemli risk etmenleri oldukları bilinmektedir. BN’nin tedavisinde bilişsel davranışçı terapi, psikodinamik psikoterapi, şema terapi ve ilaç tedavilerinin etkili yöntemleri oldukları gösterilmiştir.