Bir Psikoterapistin Yetkinliği Nasıl Anlaşılır?
Günlük dilde çok sık rastlanılan “psikoloğa gitmek” ifadesinin pek doğru bir kullanım olduğu söylenemez. Lisans mezunu psikoloğa mı, uzman psikoloğa mı, uzman klinik psikoloğa mı gidilmelidir? Bu sorular bir şekilde psikoterapiye başlamaya karar veren kişilerin aklını en çok kurcalayan soruların başında gelir. Psikoterapi hizmeti, psikoterapist ünvanına sahip kişiler tarafından verilmektedir. Pekâlâ eğer psikoterapiste gidilmesi gerekiyorsa bir kişinin iyi ve yetkin bir psikoterapist olup olmadığını nasıl anlayabiliriz? Bu soruya bir cevap vermeden önce gelin ilk olarak psikoterapist ünvanının tanımına bir bakalım.
Türk Psikologlar Derneği psikoterapistin tanımını şu şekilde yapmaktadır.
"…Psikolojinin klinik uygulamalarında veya psikiyatride bilimsel yeterliğin yanı sıra uygun terapi eğitimleri ve süpervizyon süreçlerini tamamlayarak terapi uygulama yeterliği kazanan bireyler..."
Bu tanımdan yola çıkarak bir kişinin psikoterapist olması için gereken özellikleri şu şekilde sayabiliriz:
- Psikoterapistin psikolojinin klinik uygulamaları ya da psikiyatri alanında bilimsel yeterliliğinin olması gerekmektedir. Bu bilimsel yeterlilik lisans mezunu psikolog ve psikolojik danışmanlar için klinik psikoloji/psikolojik danışmanlık yüksek lisansı ve/veya doktorası yapılarak kazanılır. Tıp eğitimi alan doktorlar içinse uzmanlıklarını psikiyatri alanında yapmaları, bu bilimsel yetkinliği kazanmaları için gereklidir.
- Psikoterapistin uyguladığı psikoterapi yöntemi ile ilgili olarak kuramsal eğitimler ve süpervizyon almış olması gerekmektedir. Kuramsal eğitim kulağa biraz anlaşılır geliyor. Ama bu süpervizyon denilen şey nedir? Süpervizyon, eğitimi verilen psikoterapi yönteminde yetkinliğini kanıtlamış kişilerden alınan, uygulamaya yönelik bir psikoterapi eğitimidir. Psikoterapist adayları, eğitim amaçlı yaptıkları psikoterapi uygulamalarındaki süreçleri ve yaşadıkları zorlukları süpervizörleri ile paylaşırlar. Onlardan ne yapmaları ya da süreci nasıl yönetmeleri gerektiği ile ilgili olarak (usta çırak eğitimine benzer) uygulamalı bir eğitim alırlar. İşte bu eğitime süpervizyon denmektedir.
Öyleyse bir psikoterapistin özgeçmişine baktığınızda eğitimi ile ilgili olarak karşınıza çıkacak olan potansiyel durumlar şunlardır.
Not: Yeşil renkli kutular bilimsel yeterlilik için o eğitimin zorunlu olduğunu göstermektedir.
Özgeçmişte dikkat edilmesi gereken diğer bir önemli husus ise kişinin sunduğunu belirttiği psikoterapi yöntemine yönelik kuramsal ve uygulama eğitimlerinin olup olmadığıdır. Psikoterapistlerin yetkinliği ile ilgili bu bilgileri kendilerinden hizmet alacak kişilere açık ve şeffaf şekilde sunmaları etik bir gerekliliktir. Bu yüzden bu bilgilerin açık ve sizin tarafınızdan erişilebilir olmadığı durumlarda, psikoterapistinize özgeçmişi ile ilgili sorular sorarak ondan gerekli bilgileri alabilirsiniz.
Kaynak: Sıkça Sorulan Sorular, 2020, Temmuz 21, https://www.psikolog.org.tr/tr/kurumsal/sikca-sorulan-sorular-x716