Hipokondriazis (Sağlık Kaygısı) Nedenleri ve Tedavi Şekilleri
Herhangi bir fiziksel hastalığa sahip olunmadığı halde sürekli olarak buna ilişkin ciddi şekilde kaygı yaşanması ile karakterize olan bozukluğa hipokondriazis denilmektedir. Bu rahatsızlıktan yakınan kişiler baş ağrısı, terleme, tansiyon gibi çok da zararlı olamayacak fiziksel yakınmaları ağır bir hastalığın işareti olarak görürler ve sürekli olarak sağlık kurumlarına başvurarak kontrol yaptırırlar. Ancak hiçbir kontrolü tam olarak yeterli görmezler ve doktorların gözünden herhangi bir sorunun kaçmış olabileceği ile ilgili neredeyse yüzde yüz derecesinde emindirler.
Toplumda yaygınlığı yaklaşık %6-7 dolaylarında olan bu hastalık, bireyin yaşamındaki işlevselliği son derece bozmasının yanısıra aşırı sağlık hizmeti başvurusu dolayısıyla tıbbi kaynakların gereksiz yere kullanılmasına sebep olur. Bu durum da gerçekten fiziksel rahatsızlığı olan kişilerin sağlık kaynaklarına ulaşmasını zorlaştırmaktadır.Hipokondriazise temel olan sağlık kaygısı dikkatli bir şekilde incelendiğinde başlangıçta işlevsel olan bir durumun nasıl işlev bozucu bir hale geldiği rahatlıkla görülebilir. Hafif düzeyde bir sağlık kaygısı taşımak yaşamın sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ve gerekli zamanlarda kontrol ve tetkik yapılması için son derece önemlidir. Bununla birlikte tıbbi olarak herhangi bir soruna rastlanmadığı halde tatmin olunmaması ve ileri düzey tetkik istenmesi gerçekten rahatsızlık hislerine sebep olabilir.
Hipokondriazis Nedenleri
Hipokondriazis de diğer kaygı türlerinde olduğu gibi bedensel uyaranlara çok fazla anlam yüklenmesi, olumsuz deneyimlerin ön plana çıkarılarak pozitif yaşam olaylarının hemen hiç dikkate alınmaması gibi düşünce ve davranışlarla ortaya çıkar ve daha da pekiştirilir. Hastalıkla ilgili bu çok da işlevsel olmayan düşünce şeklinin hem çocukluk yaşantılarından hem de genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanıyor olabileceği öne sürülmektedir. Ayrıca yetişkinlikte de geç yapılmış bir tanı ve tedaviden dolayı olumsuz sonuçlar yaşamak veya bunu yaşayan birini görmekten dolayı da bu bozukluk geliştirilebilir. Hipokondriazis bir nevi önlem anlama hastalığıdır denilebilir.
Hipokondriazis Tedavisi
Hipkondriazis tedavisinde gerekli durumlarda psikiyatrik müdahale ve antidepresan tedavisi uygulansa da çoğunlukla kaygı bozukluklarında sıkça kullanılan bilişsel davranışçı terapiye burada da başvurulmaktadır. Danışanlara hastalıkların doğası ve kaygılı düşüncenin bakış açısı üzerindeki etkileri hakkında psikoeğitimler verilerek, duygu, düşünce ve davranışları ile ilgili günlük tutmaları istenir. Davranışsal deneyler aracılığıyla hastanın sağlık kuruluşuna başvurusu ve başkalarının güvencesini arayışı durdurulur. Yapılan araştırmalar psikoterapi ile birlikte sağlık kaygısının büyük ölçüde giderildiğini ortaya koymaktadır. Online psikoterapiler de hipokondriazis tedavisinde son derece etkilidir.