Instagram uygulamasına giriş yaptınız. Dikkatinizi çeken ilk reelsi açtınız ama kaydırmayı bırakamadınız. Reels izlemeye devam ettiniz, sanki bir bağımlı gibi. Baş parmağınıza giden kan miktarının değiştiğini bile hissettiniz. Parmağınız ve gözünüzdeki yorgunlukla beraber videoları izlerken geçirdiğiniz zaman hakkında kendinizi kötü hissettiniz. Bugün sizi bu blog yazısına o kötü his getirdi.
Belki suçluluk hissettiniz. Belki de derinlerde, bunun artık bir bağımlılık olduğunu anlayıp üstesinden gelmeniz gerektiğini düşündünüz. Veya sadece şu an reels videolarını kaydırır gibi sekmeleri açarken şans eseri buraya geldiniz. Senaryo ne olursa olsun, daha iyi bir zaman yönetimi ve mental sağlığınız için yazıyı okumaya devam edin.
Bu sorunun birden çok cevabı var. Öncelikle Instagram bir uygulamadan daha öte, bir üründür. Her üründe olduğu gibi amacı en geniş tüketici kitlesine hitap etmektir. Bu amaçla uygulama araçları özellikle kullanıcıların ilgisini çekmek için tasarlanır. Normalde yapımı saatler alan bir süreci saniyelere indirerek çok kısa zamanda kullanıcılarında dopamin salgılatması buna bir örnektir. Dopamine saniyeler içerisinde ulaşan kullanıcı bundan sonra tek bir şeyi yapar: Daha çok reels izleyerek daha çok dopamine ulaşmayı hedefler.
Ayrıca bir şeyleri kaçırma korkusu dopamin faktörünü güçlendirir. Bir sonraki büyük bir olayı, haberi veya espriyi kaçırma korkusuyla alakalı alakasız uygulamada her şeyi görmek zorunda kalırız. Fakat, gereksiz bilgilere maruz kalmak – en azından öyle düşünürüz- bir sorun yaratmaz; sonuçta bir baça çıkma mekanizmasıdır bu. Çünkü böylece gerçek hayatımızdaki uğraşmak zorunda olduğumuz sorunlar yok olur. Fakat kazın ayağı öyle değildir. Sorunlar hala oradadır ve bir yere gitmezler. Sadece gerçekleşmesi gereken yüzleşmeyi ve olası çözümleri erteleriz.
Gün sonunda konuları farklı farklı reelsler izlemek yalnızca dopamin eşiğinizi mahvetmekle kalmaz, aynı zamanda konstrasyon bozukluklarına yol açar, sizi daha sabırsız birisi kılar, çaba-ödül sürecindeki zaman algısını bozar. Mesela eskisi gibi film izleyemiyorsanız, kitap okuyamıyorsanız veya bir diziye kendinizi adayamıyorsanız -hepsi her ne kadar sizi içinize çekse bile- sorunu reels izleme/ kaydırma bağımlılığında arayabilirsiniz.
Dikkatiniz çalınırken aynı zamanda sizi erteleyen, tembel birisi haline getiren, görmezden geldiğiniz her şeyden uzak tutan bir hipnoza sokar. Dürüst olalım, kısa bir zaman kapsamında işe de yarar. Ancak zaman geçtikçe ve sorunlar görmezden gelinemeyecek kadar biriktikçe, suçlu, çaresiz ve amaçsız hissettirir. Zararsız gibi görünen, sorunlardan kaçmamızı sağlayan “reels kaçamakları”, sorunun kendisi haline gelir.
Evet, Instagram reelsleri zevkli, faydalı ve zaman zaman oldukça yararlı. Fakat her şeyde olduğu gibi fazla ve kontrolsüz kullanıldığında uzun vadede size zarar verir. Yapmanız gereken tek şey reels izlemenin zararlarını fark ettiğinizde kontrolü baş parmağınıza verip kaydırmayı bırakmayı unutmamak!