Kayıp ve Yas Süreci Nedir ve Nasıl Yönetilir?
Kayıp dendiğinde aklımıza daha çok bizim için önemli veya sevdiğimiz bir kişinin vefatı ya da bu kişiyle bağımızı koparmış olmak gelse de kayıp sadece vefat ile yaşanan bir süreç değildir. Bazen işimizden ayrılmamız, romantik ilişkimizdeki sonlanmalar, aldatılma, emeklilik, hastalık gibi yaşam olayları da kayıp kategorisi altında değerlendirilmektedir. Yas ise kayıplara karşı verdiğimiz bilişsel, duygusal ve bedensel boyutlardan oluşan doğal bir tepkidir. Hem kayıp hem kayıp sonrası yaşanan yas süreci tamamen kişiden kişiye göre değişen ve oldukça öznel bir süreçtir. Her yas süreci kendine özgü özellikler taşıdığı için baş etme şekilleri de aynı oranda çeşitlilik gösterebilir. Dolayısıyla kayıp ve yasla ilgili genel geçer ifadeler kullanmak bu süreci yaşayan kişinin anlaşılmamış ve yalnız hissetmesine sebep olabilir.
Yas zaman içinde yavaş yavaş ortadan kalksa da aşağıdaki öneriler size yaşadığınız süreci atlatmanızda yardımcı olabilir.
1) Hissettiklerinizi çevrenizdeki insanlarla konuşmaya çalışın. Böyle bir imkanınız yoksa bir kağıt kalem alarak duygularınızı yazıya dökebilirsiniz. Kendinizi ifade ettikçe iyileşme sürecinde daha hızlı bir yol aldığınızı göreceksiniz.
2) Yasın genel geçerliği olan 5 evresi olduğu düşünülmektedir. Bunlar inkar, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenmedir. Hangi evrede olduğunuzu belirlemek hissettiklerinizi ve yaşadıklarınızı anlamlandırmakta size yardımcı olacaktır.
3) Sizi iyi hissettirecek aktivitelere zaman ayırın. Bunun için suçluluk duymanıza gerek yok. Hiçbir şey yapmayışınızın kaybınıza olumlu bir etkisi olmayacağı gibi sizin psikolojinize de zararlı olacağını unutmayın.
4) Öz bakımınıza dikkat edin, yemek ve uyku düzeninizi olabildiğince eski haline döndürmeye çalışın.
5) Yasın vakit alan bir süreç olduğunu ve yavaş yavaş ortadan kalkacağını unutmayın.
6) Eğer yas haliniz uzun zamandır devam ediyorsa ve yası yoğun şekilde deneyimlemeye devam ediyorsanız bir ruh sağlığı uzmanından yardım almaya çalışın.