Yazan: Uzman Klinik Psikolog Aslı Konaç
İlk kez psikiyatrist D.W.Winnicott tarafından ortaya atılan ve sonrasında psikolog Bruno Bettelheim tarafından geliştirilen ebeveynlikte "yeterince iyi" olma bakış açısını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Nasıl ki her bir bireyin kendine özgü zayıf ve güçlü yanları, hataları ve kusurları var ise ebeveynler için de aynısı geçerlidir. Buna göre "mükemmel" ebeveynliği hedeflemek, gerçekçi bir bakış açısı olmadığı gibi ebeveynlerin omuzlarına ekstra bir yük bindirebilir. Oysa "yeterince iyi" olmak; yani ebeveynin elinden geleni yapıyor olması oldukça yeterlidir. Bu bakış açısını benimseyen ebeveynin kendinden ve ailesinden beklentileri daha gerçekçi olacaktır. Bununla birlikte; nerede durması ve nerede müdahale etmesi gerektiği yönündeki ebeveynlik iç güdüsü kendiliğinden gelişme gösterecektir. Hata yaptığında ise kendine karşı acımasız eleştirilerde bulunmak yerine daha nazik bir tutum sergileyecektir. Bu tutum sayesinde psikolojik iyilik halimizin olmazsa olması "öz şefkat" devreye girer.
Öz şefkat; bireyin kendine karşı gösterdiği şefkat biçimini ifade etmektedir. Genellikle bireyler; başkalarına karşı gösterdikleri anlayışlı, affedici ve iyileştirici tutumu kendilerine karşı göstermekte zorlanırlar. Ebeveynlik rolü için de durum benzerdir; ebeveynler, çocuklarına karşı sevgi dolu ve şefkatli yaklaşmakta zorlanmaz iken sıra kendilerine geldiğinde ise bu tutumu göstermek çoğunlukla akıllarına gelmez.
"Yeterince iyi" ve öz şefkatli bir ebeveynin çocuğu ile olan etkileşimi daha rahat, keyif verici ve biricik hale gelir.
Aynı zamanda "yeterince iyi" olmak, kendi başına üstesinden gelinemeyen durumlarda yardım isteme seçeneğinin daha kolay akla gelmesini sağlar. Böylelikle ebeveynler, hem kendileri hem de çocukları için doğru kaynakları doğru zamanda devreye sokabilen bir konuma yerleşir. Elbette bu bahsettiğim süreç bir anda gerçekleşmeyecektir; ancak bu konuda kazanılan ufacık bir farkındalık bile konunun üzerine düşünmek ve bu doğrultuda ilerlemek için "Yeterince iyi" bir başlangıç olabilir.
Kaynaklar:
Oyun ve Gerçeklik, D.W.Winnicott
A Good Enough Parent, Bruno Bettelheim